Nga Gladiola Bendaj*
Ka qenë një target i preferuar i socialistëve dje në opozitë dhe shenjat janë që mëria e tyre ndaj guvernatorit të bankës së Shqipërisë të mos jetë shuar endea E të paktën një pjese të tyrea Erion Braçe, një nga kritikët më të ashpër dje të guvernatorit, tani është kryetar i komisionit të ekonomisë në Kuvendin e Shqipërisë, ku një javë më parë, Ardian Fullani dha shpjegimet e tija Një raportim në dukje rutinë dhe që jep pak mundësi për prognozën e nesërme të marrëdhënieve të shumicës së re me institucionin më të rëndësishëm dhe delikat financiar të vendita Por pikërisht një burim i komisionit i vuri në dispozicion revistës Java një material të rezervuar që fliste pikërisht për një auditim të ushtruar në Bankën e Shqipërisëa Audituesi KLSH-jaa Sipas burimit, një nga punimet më serioze për veprimtarinë e bankës për të paktën dhjetë vjetët e fundita
“Nuk e kuptoj arsyen se pse ky raport nuk është bërë asnjëherë publika Ai është një bazë e rëndësishme për t’u diskutuar pa asnjë lloj paragjykimi veprimtaria e bankësa Edhe në raport nënvizohet domosdoshmëria që në mënyrë të menjëhershme të ketë rishikim të ligjit për Bankën e Shqipërisë, por deri më tani nuk di të ekzistojë ndonjë inisiativë e tillëa As nuk di pse mungon dhe nëse ka ndonjë projekt të tillëa Duhet të ketë një diskutim të hapur për këtë temë, përfshi dhe grupin e interesit, vetë bankëna Nuk duhet të ketë asnjë paragjykim dhe asnjë ndrojtje nga paragjykime të mundshme, gjithmonë duke respektuar në maksimum pavarësinë e bankës”, thotë burimi nga Komisioni i Ekonomisëa
Raporti KLSH
Raporti ka disa muaj që është përfunduar dhe firmosur nga kryetari i KLSH-së Bujar Leskaj, por që atëherë vetëm pak kopje të tij kanë mundur të qarkullojnë në fare pak duar të zgjedhuraa Eshtë një patate e nxehtë e cila gjithsesi nuk mund të kalohet në heshtje, ndonëse deri më tani e ka mbuluar vetëm heshtjaa
Dosja e kontrollit me disa dhjetra faqe ka disa kapituja Ajo është përpiluar në një periudhë dy mujore, nga marsi i vitit të shkuar deri në maj të të njëjtit vit dhe është firmosur vetëm një javë mbas përfundimit të zgjedhjeve të qershorit dhe pikërisht në datën 28 qershor 2013a Gjashtë ekspertë të KLSH-së kanë qenë të praniëshëm në aktin e kontrollit, të kryesuar nga Nikoleta Piranji, si përgjegjëse e grupita
Titulli i dosjes është: “Vlerësimi i aktivitetit ekonomiko-financiar, zbatimi i buxhetit të bankës së Shqipërisë dhe rregullshmëria e zhvillimit të ankandeve të bonove të thesarit të obligacioneve”a
Në raport parakalon gjithë aktiviteti i bankës, që nga ankandet për blerje bonosh thesari, tek tenderat për prodhim kartmonedhash apo gomash automjetesh e deri tek paratë e paguara për ruajtjen fizike të ambienteve dhe pagesat për qeratë e këtyre ambientevea Bëhet fjalë dhe për pagat dhe shpërblimet që merr guvernatori, zëvendësi i tij dhe personeli i bankësa Pothuaj kudo, lupa e inspektorëve të KLSH-së kanë gjetur problematika të ndryshme, për të cilat referojnë dhe sugjerimet dhe rekomandimet e tyrea Në shumicën e tyre shënohet termi: menjëherëa
Nis nga paga
Janë absolutisht më të lartat në sistemin e institucioneve shtetërore në venda Pakkush e di që puna në bankën e Shqipërisë është një oaz mirëqënie në nivelin e shpërblimit që e tejkalon edhe pagën e presidentit apo kryeministrit të vendita Që prej pesë vjetësh, me vendim të Këshillit Mbikqyrës të Bankës, të ndryshuar vetëm një vit më pas, në 2010 dhe të rindryshuar sërish në 2013-ën, janë përcaktuar nivelet e pagavea Auditimi konstaton se në një praktikë të tillë nuk ka shkelje ligjore, por nga ana tjetër vëren: “…mosrespektim të sensibilitetit të shtetasve në lidhje me përdorimin e fondeve në dispozicion, kjo referuar niveleve shumë të larta të pagesave për nivelet drejtuese, si paga dhe shpërblime të ndryshme, por edhe trajnimeve për udhëtime dhe dieta, krahasuar me nivelin e pagës të punonjësve të institucioneve kushtetuese”a
Për këtë, rekomandimi i KLSH-së është i prerëa Ai kërkon ndërmarrjen e menjëhershme të inisiativave ligjore për rishikimin e ligjit për Bankën e Shqipërisë duke minimizuar riskun potencial të abuzimit me pavarësinë dhe shmangien e konfliktit të interesit që është i dukshëm në praktikat e përcaktimit të pagësa E po kështu, niveli i pagës së guvernatorit thuhet se duhet të ndjekë trendin e pagave të tregut bankar dhe të jetë në raport të pranueshëm e të krahasueshëm me pagën e Presidentit të Republikësa E njëjta logjikë edhe për pagat e anëtarëve të këshillit mbikqyrës së bankës, të cilat duhet të jenë më të ulëta se ajo e guvernatorit, por jo më poshtë se pagat e ministravea
Shpenzimet e personelit
Janë gati një e treta e gjithë shpenzimeve vjetore të bankësa Plot 30 për qind të tyrea Nuk jepet shumë konkrete, por në raport citohet se për vitin 2012 janë parashikuar 272 milionë lekë më shumë se një vit më parë, ndëra krahasuar me një vit më parë, 2010-ën, ishin parashikuar 349 milionë lekë më shumë, me një trend rritës që shkon në përqindje, 36 për qind më shumëa Ky zë përfshin para që paguhen për pagat dhe shpërblimin e personelita
Trajnimet, seminaret dhe kërkimi, janë tre termat për të cilët banka nuk kurseheta Referuar raportit të KLSH-së, shpënzimet për këto tre zëra zenë 4a2 për qind të shpenzimeve administrative për vitin 2012 ose 26a144 mijë lekëa
Shpenzimet për udhëtime dhe dieta zenë një fetë edhe më të madhe nga torta, ato shkojnë në masën 14a2 për qind të totalit të shpenzimeve administrativea Vetëm për vitin 2012 ato kanë kushtuar 86a903 mijë lekëa
Dhe në këtë pikë, ekspertët e KLSH-së ndërhyjnë sërish në mënyrë të prerëa Ata rekomandojnë ndryshim të menjëhershëm të situatës duke nënvizuar se dieta ditore e Guvernatorit është sa dyfishi i asaj që merr kryeministri ose 60 euro më shumë sesa dieta që shpërblen Presidentin e Republikësa Edhe një drejtor departamenti paguhet me të njëjtën shumë dhe barazohet me vetë presidentina Kjo në kushtet kur në Shqipëri është e përcaktuar me ligj se paga më e lartë është ajo e kreut të shtetita
Të ushqehen mirë, të stërviten mirë
Një vendim i korikut të vitit 2005 “Mbi kompesimin e shpenzimeve të ushqimit”, mundëson ca para të tjera që paguhet për punonjësit e Bankës së Shqipërisëa Banka kompeson koston e ushqimit që konsumohet në ambientet e brendshme të bankës në masën 70 për qind të kuotës ditore të drekësa Një subjekt privat bën shpërndarjen e tij,a monitorizohet shpenzimi i ushqimit në bazë të kuponëve të shpërndarëa Braçe dikur akuzonte: “Edhe ky është një biznes familjar, i një të afërmi të vetë guvernatorit”a
Por kur ha mirë edhe duhet të stërvitesh për të mbajtur trupin në formëa Një nga shpenzimet më të çuditshme, edhe sipas raportit të KLSH-së, është miratimi në buxhet i një fondi për aktivitete kulturore dhe sportivea Janë plot 3a7 milionë lekë për këtë qëllim vetëm për vitin 2012a Arsyetimi ka qenë për të ndjekur një traditë të bankave qëndrore me qëllim forcimin e miqësisë dhe bashkëpunimit me institucionet homologe dhe punonjësve të tyrea Për këtë arsye ishin planifikuar 2a5 milionë lekë për pjesmarrjen në turneun e shtatë sportiv të bankave qëndrore të rajonit si dhe 1a2 milionë lekë të tjerë për prenotim fushash minifutbolli dhe sallash basketbolli dhe volejbollia
Nga verifikimet e KLSH-së rezultonte se janë mbuluar shpenzimet e udhëtimit për 25 persona që kanë marrë pjesë në aktivitetin sportiv, shpenzime të tjera për dhurata për organizatorët e të tjerëa
Këto janë vetëm një pjesë dosjes së bankës së Shqipërisëa Deri më tani nuk ka pasur asnjë reagim zyrtar për të dhe ende nuk dihet se çfarë do të ndodhë nesër, me institucionin më të rëndësishëm financiar të vendita Ajo që shihet deri më tani, është vetëm një paqe e brishtë që nuk dihet se sa dhe nëse do të zgjasë, por dhe një maturi e skajshme e shumicës së sotmea Qoftë dhe për të ndërhyrë në rishikimin e ligjit për bankën, që do të “…minimizonte rriskun e konfliktit të interesit në përcaktimin e shpërblimit për punonjësit e bankës”a
*Revista JAVA
Source: Tema – Aktualitet