Shkrimtari i njohur Peter Lucas, i cili ka botuar tre libra për Shqipërinë, në një intervistë për “Illyria” shprehet se rishfaqja e portretit dhe figurës së Enver Hoxhës herë pas here tregon dështimin e politikës aktuale në Shqipëri, sesa me nostalgjinë për të shkuarën komunistea Duke folur për realitetin e ri në Ballkan, ku dy shtete të pavarura shqiptare, Kosova dhe Shqipëria po afrohen edhe më shumë me njëra-tjetrën, Lucas shprehet se me ngjarjet në Ukrainë është momenti më i keq për të menduar bashkimin e shqiptarëve në një shteta
Tranzicioni në Shqipëri po zgjat pambarim, ndërsa ju vetë keni thënë që Ramiz Alia nuk i kuptoi zhvillimet që po ndodhnin në Lindje e që kërkonin ndryshime të menjëhershmea Mos është e kaluara komuniste që vendi edhe sot ecën me ritme shumë të ngadalta?
Fakti që tranzicioni po zgjat duhet nisur nga një periudhë më e hershmea Shqipëria humbi 50 vjet nga izolimi i saj nga Europa, një gjë e pazakontë kjo për Europëna Kur ndryshimet erdhën, vetë politikanët shqiptarë nuk dinin se çfarë të bënin, ishin si të hipnotizuar nga ky ndryshim, nuk dinin se ç’ishte demokracia, vinin vërdallë si në një rreth të mbyllura Sali Berisha dhe Gramoz Pashko kur krijuan Partinë Demokratike edhe ata vetë nuk e dinin se çfarë po bënina Unë kam folur me Berishën në atë kohë dhe ai nuk dinte se çfarë ishte demokracia, nuk dinte si drejtohej një qeveri, mos them se nuk dinte të menaxhonte qoftë dhe një dyqana
E keqja ishte se në kohën e ndryshimeve demokratike, Amerika nuk ndërhyri me vendosmëri për të ndihmuar se në ç’rrugë duhet të ecnin ndryshimet, çfarë duhej bërë konkretishta Ata nuk e dinin se gjëja e parë që duhej bërë ishte zbatimi i ligjit, sepse ligji është mbi të gjithë qytetarëta Atë ç’ka bënë politikanët shqiptarë ishte një politikë destruktive duke etiketuar çdokënd “komunist, komunist, komunist…” Emri i librit tim të parë ishte “Rrumpalla”, spunton e të cilit e kisha marrë nga etiketimet e Edi Ramës për Sali Berishën, “doktor rrumpalla” dhe aty e mori spunton dhe libri ima
Ju jeni marrë gjatë me Shqipërinë, por fundi i regjimit komunist dhe nisja e lëvizjeve demokratike, mendoni se kishte lidhje me Katovicën e Gorbaçovit, a u ndoq e njëjta praktikë e kalimit të pushetit edhe në Shqipëri?
Jo, Shqipëria është një rast unik, i izoluar një gjë e veçantë në vetvetea
Me informacionet që keni pasur, kishte një plan gjerman për hapjen e Shqipërisë dhe shkëputjen e saj nga Lindja komuniste, që u tentua përmes kryeministrit të Bavarisë së asaj kohe, Jozeph Shtraus?
Mesa di unë jo, nuk ka pasura
Herë pas here në Shqipëri, sidomos në festimet për çlirimin e vendit, por dhe ditës së dëshmorëve, rishfaqet figura e Enver Hoxhës, e cila nxit debat në politikën e ditësa Këto debate lidhen me ndikimin e fort të periudhës së Hoxhës apo me dështimin e politikës së sotme në Shqipëri?
Gjëra të tilla ndodhina Edhe në Amerikë ka njerëz që festojnë Konfederatën, por rasti i rishfaqes së Enverit nuk ka të bëjë me ndikimin e së shkuarës, me memorien e Hoxhës, por me dështimin e politikësa Kur dështon politika aktuale ndodhin gjëra të çuditshmea Kur qeveritë dështojnë, njerëzit trishtohen dhe kjo i hap rrugë ekstremizmit për disa njereza Por në demokraci, kur je i pakënaqur, mund t’i largosh njerëzit nga pushteti me votëa Por në rastin e socializmit në Bashkimin Sovjetik apo dhe kur ishte presidenca socialiste në Itali, ata mbeten të përjetshëma Nuk i hedh dot me votë poshtëa
Kemi dy qeveri shqiptare në Ballkan, po unifikojnë shumë qëndrime, ligje, reforma etja Si e shikoni të ardhmen e shqiptarëve në Ballkan, mund të kemi një bashkim të tyre?
Koha nuk është e përshtatshme për këtëa Ajo që po ndodh në Ukrainë, ku Putin mori Krimenë dhe kërkon të shkëpusë dhe pjesë të tjera të saj, është momenti më i keq që të mendohet një gjë e tillëa Ndoshta në një ditë, por kur bota të mos jetë kjo e sotmjaa
Po me shqiptarët e Malit të Zi dhe ata të Preshevës, si e shikoni të ardhmen?
Ndoshta do të ishte më mirë të emigronin në Nju Jork dhe të bashkoheshin me shqiptarët e Nju Jorkuta Situata dhe për ta është e njëjtë mee atë të Kosovës, është momenti më i keq për të bërë një diskutim të tillëa Duhet t’i kthehesh 1914 që të hapësh një diskutim të tillëa Atëherë ishte kohaa
Greqia përsërit vazhdimisht faktin se pronat e shqiptarëve atje mund të zgjidhen vetëm përmes rrugës ligjore, pra gjykatavea Mendoni se kemi të bëjmë me një problem politik apo gjyqësor?
Më vjen keq se nuk jam aq i kualifikuar për këtë përgjigjea
Lidhur me formacionin e OSS, mendoni se ka pasur një mungesë informacioni dhe vlerësimi gjatë kohës së diktaturës? A gjeni dhe tani një mungesë të tillë vlerësimi, pasi inagurimi i sotëm i memorialit ishte më shumë kontribut shoqatës së veteranëve shqiptaro-amerikanë dhe komunitetit shqiptar në Amerikë, sesa e pushtetarëve në Shqipëri?
E vërteta është se Enver Hoxha e fshehu të vërtetën kur fliste për luftën çlirimtare dhe nuk i përmendte njerëzit që i urrentea Tom Stefanin që ishte drejtuesi i OSS-së, Hoxha e cilësonte një pijanec të rëndomtëa Shqiptarët nuk e dinin të vërtetën rreth kontributit të tyre në këtë luftëa Edhe në Amerikë, askush prej këtij formacion sekret OSS nuk fliste sepse do të thuhej: “ej, ishim ne që ndihmuam ardhjen e Hoxhës dhe komunistëve në pushtet…” Nga të dy anët u mbajt sekreta Edhe unë kur zbulova këtë gjë u çuditaa Si ka mundësi që paska pasur shqiptarë në këtë mission?! Ishte fantastike kur pamë nga afër me Agim Prodanin në Karaburun, ku ishte një nga bazat e OSS se si kanë funksionuara Mendoj se kjo ceremoni tregon bashkëpunimin e vjetër mes Shqipërisë dhe Amerikësa
Source: Tema – Aktualitet